تیتر جدیدترین اخبار

شرح خبر:

به گزارش خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری فارس، به نقل از «تاج‌اینفو»، به عقیده بسیاری از کارشناسان مذهبی منطقه، مقابله با افراط‌گرایی باید ظریف‌تر و علمی‌تر پیگیری شود و ممنوعیت‌های بیش از حد و متهم‌ کردن ظالمانه مؤمنان در کشورهای آسیای مرکزی، تنها ایمان آنها به عدالت ایدئولوژی‌های افراطی را شعله‌ور‌تر می‌کند. در حال حاضر اقدامان حکام منطقه، بیشتر واکنش‌گرایانه است تا پیشگیرانه.

براساس اطلاعات مرکز مطالعات اسلامی «دوشنبه»، بسیاری از بومیان تاجیک در سوریه، مهاجرین کاری هستند که تحت تأثیر تبلیغات در روسیه قرار گرفته و از آنجا به مناطق جنگی فرستاده شده‌اند.

در گزارشات «نوح تاکر» محقق آمریکایی و «جیحان سلطان‌اوقلو» دستیار دبیرکل سازمان ملل و مدیر دفتر منطقه‌ای اروپا و کشورهای مستقل مشترک المنافع، نیز به مهاجران کاری به عنوان یک گروه در معرض خطر اشاره شده است.

به گفته این کارشناسان، مهاجرت اقتصادی یک سری از چالش‌های جدید را ایجاد کرده است: افرادی که خانه و خانواده خود را برای کسب درآمد ترک می‌کنند، آسیب‌پذیر‌ترین افراد بوده و ممکن است جذب گروه‌های افراطی شوند. برخی از آن‌ها با دیدگاه‌های رادیکال برمی‌گردند و برخی اصلا برنمی‌گردند.

ایدئولوژی‌های رادیکال با سطح بالای نابرابری و بی‌عدالتی در جامعه در ارتباط است. افزایش مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در کشور باعث نارضایتی و خشونت مردم و در نتیجه افزایش بی‌اعتمادی بین ملت و دولت می‌شود.

«روشان عبدالله‌یف» کارشناس سیاسی تاجیک نیز در این زمینه خاطرنشان می‌کند: مبارزه با تبلیغات داعش باید با هماهنگی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی صورت گیرد.

در سال‌های اخیر بیشتر شهروندان کشورهای آسیای مرکزی قربانی تبلیغات منتشر شده توسط افراط‌گرایان در اینترنت شده‌اند.

برای مقامات تاجیک تهدید افراط‌گرایی بهانه رسمی ممنوعیت حزب محلی «نهضت اسلامی تاجیکستان» و دستگیری رهبران آن بود که در پاییز سال گذشته، رهبران این حزب به آماده‌سازی کودتای دولتی و همچنین ارتباط با تروریست‌ها در عراق و سوریه متهم شدند.

به گفته مقامات تاجیک، هزار نفر از شهروندان این کشور به صفوف گروهک افراطی داعش پیوسته‌اند که حدود 300 نفر از آن‌ها در جنگ سوریه و عراق کشته شدند و بیش از 60 نفر به میهن خود بازگشته‌اند. نیروهای امنیتی، هویت بیش از 400 شبه نظامی را شناسایی کرده و برای آن‌ها پرونده کیفری ایجاد کرده‌اند.

با این حال، با توجه به گزارش‌های تأیید نشده از سایر منابع، این مقامات به منظور جلوگیری از وحشت در میان مردم، تعداد تاجیک‌های حاضر در صفوف داعش را کمتر از آنچه که در واقعیت هست، بیان می‌کنند.

در سازمان‌های مجری قانون تاجیکستان نیز بخش‌هایی برای کار با شبکه‌های اجتماعی ایجاد شده است زیرا به عقیده کارشناسان یکی از مهمترین راه‌های مبارزه با افراط‌گرایی، باید تجزیه و تحلیل علل و روش‌های تأثیر و نفوذ «مبلغان مجازی» بر مردم باشد.

از سوی دیگر، باید جایگزینی مناسب برای ایدئولوژی افراط‌گرایان به مردم ارائه کرد. در غیر اینصورت، جوانان به دلیل کمبود تحصیلات، کار مناسب و نارضایتی از بی‌عدالتی‌های اجتماعی به صفوف افراط‌گرایان کشیده می‌شوند.

به اعتقاد عبدالله‌یف، روش‌های مبارزه با تبلیغات گروه‌های افراطی در تاجیکستان در حال حاضر، مسدود کردن کلی شبکه‌های اجتماعی و توقیف کاربرانی که پست‌های آن‌ها را لایک می‌کنند یا عضو شبکه‌های اجتماعی با محتوای افراطی می‌شوند، است که کافی نمی‌باشند.

وی در این رابطه افزود: همه اقداماتی که در حال حاضر دیده می‌شود، بیشتر واکنش است تا پیشگیری. باید به تجزیه و تحلیل دلایل و پیش‌بینی نقاط ضعفی که می‌توانند مردم را برای پیوستن به صفوف افراط‌گرایان برانگیزند، پرداخت. به جای مسدود کردن شبکه‌های اجتماعی، باید آن‌ها را در کار تحلیلی به کار برد. اگر مردم را به خاطر لایک‌هایشان به زندان بیاندازیم، آن‌ها فقط لایک‌هاشان را متوقف می‌کنند، اما همچنان مخاطب این تبلیغات باقی می‌مانند.

از نظر برخی تحلیل‌گران، داعش بیشتر یک سازمان مالی است تا سیاسی. این سازمان همچنان به طور فعال به استخدام طرفداران خود می‌پردازد، مبارزه می‌کند، شهر‌ها را تصرف می‌کند، شبه‌نظامیان را آموزش می‌دهد و غیره.

بنابراین، می‌توان گفت داعش جایگزین القاعده که زمانی یک سازمان تروریستی بسیار قدرتمند بود، محسوب می‌شود. همانطور که نام القاعده اخیرا کمتر به گوش می‌رسد، ممکن است که پس از چند سال، داعش هم وارد مرحله بعدی شود و گروه رادیکال دیگری جایگزین آن گردد.

با این حال، این بدان معنا نیست که نیازی به مخالفت با این جنبش نیست. جنبش‌های جدید چه افراطی و چه میانه‌رو، مراحل بوروکرات، ایجاد مراکز قدرت و غیره را در نظر دارد و شبه‌نظامیان داعش درواقع،‌‌ همان «سربازان موفقی» هستند که در فرآیندهای مسلحانه شرکت می‌کنند، اما گمان نمی‌رود برای ایجاد مکانیسم‌های قدرت و اداره دولتی آماده باشند. بنابراین، باید سعی کنیم فعالیت داعش را متوقف کنیم و منتظر زمانی نباشیم که مجبور به توافق با آن شویم (مثل آن زمان که مجبور شدیم با نمایندگان جنبش طالبان مذاکره کنیم).

علی‌رغم اینکه فعلا داعش تلاشی برای گفت‌و‌گوی عینی نمی‌کند، جامعه جهانی باید به بسیج نیرو‌ها برای مبارزه با این سازمان سرعت ببخشد.

در این راستا، در دیدار وزرای سیاست خارجی و روسای سازمان پیمان امنیت جمعی، تصمیم گرفته شد که به مرزبانان تاجیک در مرز تاجیکستان-افغانستان کمک‌های نظامی-فنی فوری ارائه کنند.

به عنوان مثال، پایگاه «201» روسیه که به هنگام وخامت اوضاع و بنا به درخواست دولت تاجیکستان ممکن است بر ثبات شرایط تأثیر داشته باشد، همچنان در دوشنبه فعالیت می‌کند و نیروهای جمعی واکنش سریع هم (که در اختیار سازمان پیمان امنیت جمعی قرار دارند) ممکن است به حل و فصل این مشکل کمک کنند.

بیشتر شهروندان تاجیکستان به خاطر موقعیت اقتصادی بد و بی‌عدالتی اجتماعی، سیاسی و مذهبی حاکم در کشور، به سمت داعش کشیده می‌شوند. مسلمانان تاجیکستان که در جستجوی عدالت بودند، نمی‌توانستند به داعش (به خاطر وعده‌هایش که برقراری خلافت جهانی است) بی‌توجه باشند و ایدئولوژی‌های افراطی به عنوان پناهگاهی برای آنها محسوب می‌شود.

اخیرا مشخص شد که سرهنگ «گل‌مراد حلیم‌اف»، فرمانده سابق نیروهای ویژه پلیس وزارت کشور تاجیکستان که در اواخر آوریل ناپدید شده بود، به شبه‌نظامیان گروهک جهادی داعش پیوسته است.

وی در یک پیام ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی توضیح می‌دهد که به نشانه اعتراض علیه سیاست مقاماتی که اجازه خواندن نماز و پوشیدن لباس‌های اسلامی را نمی‌دهند، به جهادگران پیوسته است. بسیار عجیب است که افسر عالی‌رتبه آبرومند که مورد لطف حکومت قرار داشت و دارای یک زندگی راحت بود، به طور ناگهانی به یک شبه‌نظامی داعش که هموطنان خود را به «هجرت» به سمت این گروه و شروع «جهاد» علیه «کفار» میهن خود (با اشاره به رژیم موجود در شهر دوشنبه) فرا می‌خواند، تبدیل شود.

در این پیام ویدئویی به خوبی مشاهده می‌شود که سرهنگ سابق و عضو فعال عملیات نظامی در تاجیکستان که در واحدهای نیروهای ویژه روسیه و ایالات متحده آموزش دیده بود، موفق شده است برای شبه نظامیان داعش به یک قدرت بلامنازع تبدیل شود.

وی در این پیام با لحنی تهدید آمیز اعلام کرد: این خلافت به تاجیکستان خواهد رسید و زمین‌های خود را برخواهد گرداند.

قاعدتا الحاق نظامیان حرفه‌ای به گروه‌های افراطی موقعیت را خاص‌تر و پیچیده‌تر می‌سازد.

کاملا مشخص است که انزجار و خشم از حلیم‌اف باعث شد که رهبری وزارت کشور تاجیکستان به شیوه‌ای نامناسب به انجام عملیات در جهت بی‌اعتبار کردن زنان تاجیک که تمایلی به برداشتن حجاب خود در زمان کار نداشتند، بپردازد.

باید اعتراف کرد که دیر یا زود، رژیم حاکم تاجیکستان با واکنش مسلمانان تاجیک نسبت به نقض حقوق (محدود کردن حق آن‌ها برای خواندن نماز، رعایت حجاب، رفتن به مساجد، آزار و اذیت روحانیون، آزار و اذیت قدیمی‌ترین حزب اسلامی در منطقه و بی‌قانونی‌های مقامات) مواجه می‌شد.

علی‌رغم ابهام در نظرات تحلیل‌گران در مورد واقعیت تهدید داعش برای کشورهای آسیای مرکزی، نباید ایدئولوژی افراطی و فعالیت‌های خونین داعش را به عنوان تهدیدی مستقیم برای امنیت کشورهای این منطقه غیرممکن دانست.

بسیاری از کار‌شناسان پس از تجزیه و تحلیل وضعیت موجود، به این نتیجه رسیده‌اند که مقابله با افراط‌گرایی رادیکال اسلامی باید ظریف‌تر باشد، زیرا ممنوعیت‌های بیش از حد و متهم‌ کردن ظالمانه مومنان، فقط ایمان به عدالت ایده‌های خلافت تازه پدید آمده را شعله‌ور‌تر می‌کند.